Kirish

Maktab darsliklaridan bilamizki, matematikada qo'shuv +, ayiruv -, ko'paytiruv *, bo'luv / va hokazo ammallar mavjud. Postda bu amallar JavaScriptda qo'llanishi va ularning foydalari haqida gaplashamiz.

Bu darsimizni JavaScript: Ma'lumot Turining O'zgarishi ning davomi sifatida ham ko'rishingiz mumkin.

Matematika

JavaScriptda quyidagi amallar ishlatiladi:

• Qo'shuv +

• Ayiruv -

• Ko'paytiruv *

• Bo'luv /

• Qoldiq %

• Daraja **

% va ** lardan tashqari matematik amallar hammamizga tanish. Keling, bizga biroz notanish bo'lgan amallar haqida gaplashamiz.

Qoldiq %

% - ingliz tilida '"remainder". Ikki sonni bo'lingandagi qoldig'ini topishda qo'llaniladi. Masalan, a % b ni biz, a sonini b soniga bo'lgandagi qoldig'i deb o'qiymiz.

Masalan:

console.log(7 % 2); // 1 
console.log(9 % 3); // 0
console.log(5 % 2); // 1

Daraja **

** operatori yoki ingliz tilida "exponentiation". Biror sonni darajaga oshirish uchun ishlatiladi. Masalan, a ** b birikmasida, biz a sonini b darajaga oshiramiz.

Masalan:

console.log(3 ** 2); // 9; 3 ning kvadrati
console.log(4 ** 3); // 64; 4 ning kubi
console.log(5 ** 4); // 625; 5 ning 4 darajasi

Undan tashqari, biz ** dan sonning ildizni (√) topish uchun ham foydalansak bo'ladi. Masalan:

console.log(4 ** (1/2)); // 2; 4 ning kvadrat ildizi
console.log(27 ** (1/3)); // 3; 27 ning kub ildizi

Stringlarni + yordamida birlashtirish

Yuqorida keltirilgan matematik amallarning JavaScriptda boshqa ta'sirlari ham bor. Ular matematika kitoblarida o'tilmaydi.

Masalan, ikkita string ni birlashtirmoqchi bo'lsak, biz odatda + operatoridan foydalanamiz.

Masalan:

console.log("JavaScriptni" + " " + "o'rgan!"); // JavaScriptni o'rgan!

Undan tashqari, string lar + operatori qo'llanilgan hollarda boshqa ma'lumot turlaridan ustunlikka ega ya'ni string bo'lmagan ma'lumot turlari ham avtomatik tarzda string ga o'zgatiriladi. Buni biz implicit conversion deb ataymiz.

console.log("1" + 2); // "12"
console.log(2 + "1"); // "21"

Yoki:

console.log(3 + 4 + "5"); // "75"; "345" emas
console.log("2" + 7 + 9); // "279"; "216" emas

Keling, yuqoridagi ikki holatni birma-bir ko'rib chiqamiz.

Birinchi holat:

console.log(3 + 4 + "5");

JavaScriptda barcha amallar chap tararfdan amalga oshiriladi. Bu holatda, 3 + 4 birikmasi faqat number ma'lumot turidan tashkil topgan, va shu sabab + operatori bu ikki sonning yig'indisini qaytaradi ya'ni 7. Endi birikma:

console.log(7 + "5");

holatiga keldi. Yuqorida aytganimizdek, string lar + operatori ishlatilgan joyda ustunlikka ega va natijada bizda "75" hosil bo'ladi.

Ikkinchi holat:

console.log("2" + 7 + 9);

Bu holat yuqoridagi misolni teskarisi desak ham bo'ladi. "2" + 7 birikmasida string va number ma'lumot turlaridan foydalanilgan. Natijada bizda quyidagi holat vujudga keladi:

console.log("27" + 9);

Endi, qoidaga asosan, "27" + 9 birikmasi ham to'liq string ma'lumot turiga o'giriladi. Ya'ni "279"

❗Shuni aytib o'tishim kerakki, string ma'lumot turlari faqatgina + operatori doirasida shunday ustunlikka ega. Qolgan matematik amallar faqat number lar bilan ishlaydi va boshqa ma'lumot turlarini ham number ga o'giradi.

Masalan:

console.log(9 - "5"); // 4; "5" number'ga o'giriladi 
console.log(3 * "7"); // 21;
console.log(36 / "6"); // 6;

+ yordamida raqamli o'girish

Biz bu mavzuga qisqacha to'xtalgan edik. + operatori number turidagi ma'lumot turlariga ta'sir qilmaydi ya'ni ularnin qiymati yo turini o'zgartirmaydi. Lekin, ma'lumot turi number bo'lmasa, + turi o'sha ma'lumot turini number ga o'giradi.

Masalan:

const num = 5;
console.log(+num); // 5; ta'sir yo'q

const num2 = -8;
console.log(+num2); // -8

//❗ Lekin:
const isTrue = true;
console.log(+isTrue); // 1

Ya'ni, bu holda + operatori Number( ) metodi qilgan funksiyani bajaradi, ammo qisqaroq formada.

Yana bir misol:

const olma = "5";
const anor = "2"

console.log(olma + anor); // "52"

Keling, olma va anor o'zgaruvchilarini + operatori yordamida o'zgartiramiz:

const olma = "5";
const anor = "2"

console.log(+olma + +anor); // 7

Xulosa

Bu darsda asosan matematik amallar va ularni JavaScriptda qo'llash haqida gaplashdik.

• JavaScriptda quyidagi matematik amallar qo'llaniladi:

  • Qo'shuv +

  • Ayiruv -

  • Ko'paytiruv *

  • Bo'luv /

  • Qoldiq %

  • Daraja **

• Qoldiq % - "remainder", ikki soning o'zaro bo'lingandagi qoldig'ini aniqlaydi. Masalan:

    console.log(15 % 4); // 3
  

• Daraja ** - "exponentiation", sonni ma'lum darajasini aniqlashda ishlatiladi. a ** b birikmasida, biz a sonini b darajaga oshiramiz.

  Masalan:

    console.log(5 ** 2); // 25; 5 ning kvadrati
  

• Stringlarni + yordamida birlashtirish - string o'zgaruvchilarini o'zaro birlashtirmoqchi bo'lsak, biz odatda + operatoridan foydalanamiz. Muhim tomoni shuki, string lar + operatori qo'llanilgan hollarda boshqa ma'lumot turlaridan ustunlikka ega.

  Masalan:

console.log("Developer " + " " + "Laboratory!"); // "Developer Laboratory"

console.log("34" + 5); // "345"
console.log(1 + 3 + "16"); // "416"

• + yordamida raqamli o'girish - ma'lumot turi number bo'lmasa, + turi o'sha ma'lumot turini number ga o'giradi.

  Masalan:

const isFalse = false;
console.log(+isFalse); // 0

Darsimizning 2-chi qismini keyingi postimizda davom ettiramiz.

E'tiboringiz uchun rahmat. Sizga foydali bo'ladi degan umiddaman. Sizga maslahatim, pastda "Subscribe to my newsletter" bo'limida email pochtangizni qoldiring va darslarni e'lon qiligandayoq pochtangizga qabul qiling. Chunki darslarni odatda 2-3 kun oralig'ida ijtimoiy tarmoqlarda ulashaman.

Agar darsliklar sizga yoqayotgan bo'lsa, bizni kuzatib borishingiz mumkin:

• Telegram: t.me/devlabuz

• Youtube: youtube.com/@devlabuz

• Twitter: twitter.com/samadov__